Onderstaande checklist is verschenen op de website van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi).
Starten met sociale veiligheid: een goed begin is het halve werk
Scholen zijn verantwoordelijk voor de sociale veiligheid van hun leerlingen. Onderdeel daarvan is het voorkomen en aanpakken van pesten. Welk anti-pestprogramma een school kiest, hangt af van een aantal belangrijke stappen die de school voorafgaand aan deze keuze zou moeten zetten. Deze hebben tot doel de sociale veiligheid in brede zin te bevorderen, op een manier die bij de school past. Het Nederlands Jeugdinstituut heeft deze stappen op een rij gezet op basis van jarenlange praktijkervaring en advisering aan scholen en overheid.
Om effectief te werken aan sociale veiligheid zijn de volgende acties door school nodig:
- Ontwikkel binnen de school gezamenlijk een visie op sociale veiligheid.
- Ontwerp op basis van deze visie een veiligheidsbeleid en een (jaar)veiligheidsplan waarin staat op welke manier sociale veiligheid in en rond de school gewaarborgd wordt.
- Maak inzichtelijk op welke manier de school het sociale veiligheidsbeleid en –plan uitvoert.
- Zorg voor inzicht in de leerlingenpopulatie en de context waarin de leerlingen opgroeien, en betrek dit bij het veiligheidsbeleid.
- Hanteer duidelijke normen en regels op school. Zorg dat deze bekend zijn bij alle betrokkenen en breed gedragen worden in de school. Deze regels maken duidelijk welke houdingen en gedragingen wenselijk zijn, en welke ongewenst en grensoverschrijdend zijn.
- Ondersteun medewerkers om de visie op sociale veiligheid te vertalen naar pedagogisch handelen.
- Zorg voor inzicht in de sociale dynamiek tussen de leerlingen, bijvoorbeeld via een periodiek sociogram per klas. Monitor op basis hiervan wanneer de dynamiek negatieve effecten heeft op het welbevinden van leerlingen, en werk aan verbetering daarvan.
- Creëer inzicht in de beleving van sociale veiligheid van leerlingen en onderwijs (ondersteunend) personeel.
Heeft u of uw organisatie ondersteuning nodig bij het ontwikkelen van een sociaal veiligheidsbeleid, het analyseren van monitoringsgegevens of overige onderwerpen met betrekking tot sociale veiligheid? Neem dan contact met ons op. Wij helpen u graag verder. Meer informatie over deze checklist kunt u vinden op de website van het NJi.